Dış menisküs, diz ekleminin dış (lateral) tarafında önemli bir amortisördür. Dizin dış bölümünün (lateral kompartman) şokunun yaklaşık %70'ini emer. Dış Lateral Menisküs Yırtığı, iç menisküs yırtıkları kadar yaygın değildir.
Bunun nedeni, dış menisküsün daha hareketli olmasıdır. İç menisküs altında bulunan kemik yapıya (medial tibial plato) daha sıkı bağlanırken, dış menisküs ise altındaki kemik yapıya (lateral tibia plato) daha gevşek bağlanır. Bu nedenle, dış menisküs yırtıklarında tamir daha önemlidir.
Dış lateral menisküs yırtığı dikilemez ve menisküsün önemli bir bölümü çıkarılmak zorunda kalınırsa dizin dış kısmına binen yük artar. Bu da dizin dış kısmındaki ekleme fazla yük bindirecek ve erken eklem kıkırdak bozukluğuna (kireçlenme) sebep olacaktır.
İçindekiler:
Dış Lateral Menisküs Yırtığı Nedir?
Dış lateral menisküs yırtığı, diz ekleminde bulunan menisküsün dış kısmında meydana gelen bir yaralanmadır. Menisküs, dizde şok koryucu bir yapı olarak görevi vardır. Bu yırtık, genellikle ani dönme veya bükülme hareketleri sonucu oluşmaktadır.
Sporcular bu tür yaralanmalara daha yatkındır, ancak herkesin başına gelebilmektedir.
Dış menisküs Yırtığı Belirtileri:
Belirtileri arasında dizde ani ve şiddetli ağrı, şişlik, hareket kısıtlılığı ve dizde kilitlenme hissi vardır. Tanı koymak için fizik muayene ve görüntüleme teknikleri kullanılır. Menisküs yırtıkları, diz stabilitesini ve hareket kabiliyetini etkiler, bu yüzden doğru tanı ve tedavi oldukça önemlidir.
Dizde ani Ağrı
Şişlik ve sertlik, yaralanmadan saatler sonra günlere doğru kademeli olarak artar
Dizde kilitlenme
İnstabilite
Dizini düzeltememe
Hareket kısıtlılığı ve kilitlenme hissi
Lateral Menisküs Derecelendirilmesi
Lateral Menisküs Derecelendirilmesi, yırtığın boyutu, yeri ve menisküsün genel durumu dikkate alınarak yapılmaktadır. Genellikle, yırtıklar 1’den 4’e kadar derecelendirilir ve tedavi yöntemi bu derecelere göre belirlenir.
Derece 1 ve 2 yırtıklar genellikle dinlenme ve egzersizlerle iyileşebilir. Ancak, derece 3 ve 4 yırtıklar cerrahi müdahale gerektirebilir.
Bu derecelendirme, doktorlar için yırtığın ciddiyetini ve tedavi yaklaşımını belirlemede önemlidir. Doğru tedavi yöntemi ile yırtığın iyileşme süreci hızlanır ve komplikasyon riski azalır.
Derece | Yırtık Ciddiyeti | Tedavi Yöntemi |
1 | Hafif | Dinlenme ve egzersiz |
2 | Orta | Dinlenme, egzersiz, ilaç tedavisi |
3 | Ciddi | Cerrahi müdahale gerekebilir |
4 | Çok Ciddi | Kesin cerrahi müdahale |
Dış Menisküs Yırtığı Tedavisi
Öncelikle artroskop ile diz eklemine girilip, kamera ile yırtık değerlendirilir. Yırtığın dikilip dikilemeyeceğine karar verilir. Eğer dış menisküs yırtığı dikilemeyecek durumda ve küçük bir menisküs parçası çıkarılmak zorunda kalınırsa bu işleme Artroskopik Parsiyel Menisektomi denir.
Eğer yırtık tamire uygunsa dışarıdan içeriye, içeriden dışarıya ya da hepsi içeriden tekniklerden bir ya da birkaçı kombine edilerek yırtık dikilir. Ayrıca, plazmadan zengin büyüme faktörü uygulaması (PRGF) ya da eklem içine kemik iliği uyarılarak elde edilen ürünler kullanarak daha iyi bir iyileşme ortamı sağlanmaya çalışılır.
Dış Menisküs Yırtığı Ameliyatı
Dış menisküs yırtığı tedavisinde küçük yırtıklar genellikle dinlenme, buz uygulaması, kompresyon ve elevasyon (RICE) yöntemi ile tedavi edilmektedir.
Ciddi yırtıklar için ameliyatı ile müdahale gerekebilir. Artroskopik cerrahi, minimal invaziv bir yöntemle yırtığı onarır.
Dış Menisküs Yırtığı Ameliyatı Aşamaları
Artroskopik cerrahi yöntemi
Rehabilitasyon ve fizik tedavi
Düzenli egzersizler
Doktor kontrolü ve takip
Ameliyat sonrası iyileşme süreci de önemlidir. Fizik tedavi ve düzenli egzersizler, dizin güçlenmesine ve normal fonksiyonlarına geri dönmesine yardımcı olmaktadır.
Dış Menisküs Yırtığı Ameliyat Sonrası İyileşme Süreci
Parsiyel dış menisektomi geçiren hastaların tedavisi, ameliyattan sonraki ilk gün hasta kendi başına gösterdiğim egzersizler ile başlar. Bu egzersizlerde amaç:
Hastaya diz üstü kasının (quadriceps) aktifleştirilmesinin öğretilmesi.
Diz ekleminin ve diz kapağı hareketliliğin yeniden kazanılması.
Genel olarak, az miktarda dış menisküsleri kesilerek çıkarılmış olan hastaların ameliyattan sonra en az 6 haftaya kadar koşu gibi diz eklemine darbe getiren sporları önermiyoruz.
Dış menisküs rezeksiyonu geçiren hastaların daha yakından takip edilmesi gerekir. Aktivitelerle ilgili herhangi bir ağrı veya şişlik varsa, hastaların doktorlarına bildirmeleri gerekir, çünkü bunlar artrit belirtileridir ve artritik değişikliklerin daha da ilerlemesini gösterebilir.
Bu mevcutsa, aktivite modifikasyonu, düşük etkili egzersiz, eklem içi enjeksiyonlar veya olası menisküs nakli içeren daha ileri tedavi gerekebilir. Önemli miktarda dış menisküs çıkarıldığında, zamanla daha fazla eklem kireçlenmesi gelişebileceği unutulmamalıdır.
Dış Menisküs Yırtığı Egzersizleri
Dış menisküs yırtığı tedavisinde, egzersizler önemli bir rol oynamaktadır. Bu egzersizler, diz çevresindeki kasları güçlendirerek menisküse binen yükü azaltmayı sağlar.
Önerilen egzersizler arasında bacak kaldırma, izometrik egzersizler ve esneme hareketleri bulunur. Bu egzersizler, doktorunuzun önerdiği şekilde ve sıklıkta yapılmalıdır.
Egzersizler, sadece tedavi sürecini hızlandırmakla kalmaz, aynı zamanda tekrar yırtılma riskini de azaltır. Egzersiz programına sadık kalmak, diz sağlığınızın korunması açısından oldukça önemlidir.
Dış Menisküs Yırtığı İçin Önerilen Egzersizler:
Bacak Kaldırma: Bacak kaslarını güçlendirmek için etkilidir.
İzometrik Egzersizler: Dizin stabilitesini artırır.
Esneme Hareketleri: Hareket kabiliyetini ve esnekliği artırır.
Makalemizi okuduğunuz için teşekkürler. Dilerseniz utkuerdemozer.com bağlantısından ana sayfaya genel bir göz atabilirsiniz.
