El bileği kırığı, el bileğini oluşturan kemiklerin travma sonucu kırılmasıyla meydana gelen yaygın yaralanmalardır. Genellikle düşme, spor yaralanmaları veya trafik kazaları gibi ani ve kuvvetli darbeler sonucunda ortaya çıkar.
El bileği kırığı, her yaş grubunda görülebilir ancak özellikle yaşlı bireyler ve aktif sporcular arasında daha yaygındır. Yaşlı bireylerde sık görülmesinin sebebi kemik erimesidir. Bu tür kırıklar, el bileğinde şiddetli ağrı, şişlik, morarma ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilerle kendini gösterir.
Tedavi yöntemleri, kırığın ciddiyetine bağlı olarak konservatif tedavilerden cerrahi müdahalelere kadar değişebilir.
El Bileği Kırığı Nedir?
El bileği kırığı, el bileğini oluşturan kemiklerin travma veya aşırı zorlanma sonucu kırılmasıdır. Özellikle El bileği, sekiz küçük kemikten (karpal kemikler) ve önkol kemiklerinden (radius ve ulna) oluşur.
El bileği kırıkları, bu kemiklerden birinin veya birkaçının kırılmasıdır. Genellikle düşme, spor yaralanmaları veya trafik kazaları gibi ani ve kuvvetli darbeler sonucunda meydana gelir. Yaşlı bireylerde kemik erimesi nedeniyle yere basit düşme sonucu dahi kırık olabilir.
En sık görülen el bileği kırıkları arasında distal radius kırığı (kol kemiğinin el bileğine yakın kısmındaki kırık) ve skafoid kırığı (el bileğindeki küçük bir kemik olan skafoidin kırığı) yer alır.
Skofoid kırıkları ile ilgili ayrıntılı bilgi için bu yazımı okuyabilirsiniz.
El bileği Kırığı Belirtileri?
Şunu unutmamalıyız ki el bileği kırığı belirtileri, kırığın türüne ve ciddiyetine bağlı olarak değişebilir.
Ağrı: El bileğinde aniden başlayan ve şiddetli olabilen ağrı, kırığın en belirgin belirtisidir. Ağrı, el bileğini hareket ettirdiğinizde veya üzerine baskı uyguladığınızda daha da artabilir.
Şişlik: Kırık bölgesinde genellikle şişlik meydana gelir. Şişlik, yaralanmadan kısa bir süre sonra gelişir ve birkaç saat içinde belirgin hale gelir.
Morarma: Kırık bölgede morarma (ekimoz) görülebilir. Bu, deri altında kanamadan kaynaklanır ve yaralanmayı takiben birkaç gün içinde ortaya çıkabilir.
Hareket Kısıtlılığı: Kırık olan el bileği hareket ettirildiğinde ağrıya neden olabilir ve hareket kabiliyeti sınırlanabilir. El bileğini veya parmakları normal şekilde kullanmak zor olabilir.
Şekil Bozukluğu: Kırık kemiklerin yer değiştirmesi sonucunda el bileğinde anormal bir şekil veya deformite görülebilir. Bu, özellikle ciddi kırıklarda belirgin hale gelir.
Hassasiyet: El bileğinde dokunmaya karşı hassasiyet artabilir. Kırık bölgesine dokunmak veya baskı uygulamak ağrıya neden olabilir.
Kuvvet Kaybı: El bileği kırıkları, etkilenen elin normal işlevini yerine getirmesini zorlaştırabilir ve kuvvet kaybına neden olabilir.
Isı Artışı: Kırık bölgede iltihaplanma nedeniyle hafif bir ısı artışı hissedilebilir.
El Bileği Kırığı Nasıl Anlaşılır?
Kırık belirtileri olan hastaya el bileği röntgeni çekilir. El bileği röntgenlerinde kırık olup olmadığı anlaşılır. Ayrıca El bileğinde çatlak bazen röntgen görüntülerinde görülmeyebilir, böyle durumlarda birkaç gün beklenir, hasta hala kırık belirtileri gösteriyorsa MR görüntüleme ile el bileğinde gizli kırık olup olmadığına bakılır.
El Bileği Kırığı Nasıl Tedavi Edilir?
Kırığın yapısı, yerinden ayrışıp ayrışmaması ve ayrışmaya eğilimli olup olmaması tedaviyi belirleyen faktörlerdir. Diğer önemli hususlar arasında yaş, genel sağlık durumu, kırığın dominant elde olup olmaması, iş ve hobi aktiviteleri, önceki herhangi bir yaralanma veya eklem kıkırdak bozukluğu (artrit) varlığıdır.
Kireçlenme egzersizleri hakkında daha fazla bilgi almak için kireçlenme egzersizleri yazısını inceleyebilirsiniz.
El Bileği Kırığı Alçı ile Tedavisi
Eğer kırık yer değiştirmemiş, basit iki parçalı ve yer değiştirme potansiyeli yok ya da çok az ise kırık alçı ile sabitlenerek tedaviye başlanır. Ortalama 4-6 hafta alçıda kalır.
Yerinden ayrılmış kırıkların tedavisinde izlenecek yol ise şu şekildedir.
Ameliyathane şartlarında hastanın ağrı hissetmemesi için anestezi altında kırık düzeltilip (redüksiyon) mobil röntgen cihazı (skopi) ile kontrol edilir.
Kırıkta düzelme sağlanıp, skopi altında görüntü alınarak kırık test edilir. Kırık pozisyonunda kayma yok ise uygun pozisyonda alçı yapılarak işlem sonlandırılır.
Kırıkta düzelme sağlanıp, test aşamasında kaydığı görülürse, açık ameliyata geçmeden dışarıdan 3-4 adet K telleri ile kırık sabitlenir.
Eğer yeterince düzelme sağlanamaz ise kırık açık ameliyat ile düzeltilip, metal plakalar ve vidalar ile bazen de dışarıdan metal teller ile tespit edilir.
El Bilek Kırığı Alçı Sonrası Şişme?
El bileği kırığı alçı sonrası şişme genellikle normaldir. Şişliğe şiddetli ağrı eşlik ediyorsa acil bir şekilde doktorunuza başvurun.
El bileği kırığı sonrası alçı yapıldıktan sonra evde şişlik artarsa, şişliği azaltmak ve rahatlamak için şu adımları takip edebilirsiniz:
Yüksekte Tutma: El bileğini mümkün olduğunca kalp seviyesinin üzerinde tutmak şişliği azaltır. Bu, kanın el bileğinden uzaklaşmasını sağlar ve şişliği azaltır. Özellikle uyurken elinizi bir yastıkla destekleyerek yüksekte tutabilirsiniz.
Dinlenme: El bileğinizi dinlendirin ve mümkün olduğunca kullanmaktan kaçının. Aşırı hareket, şişliği artırabilir.
Alçının Durumunu Kontrol Edin: Alçının çok sıkı olup olmadığını kontrol edin. Alçı çok sıkıysa ve kan dolaşımını engelliyorsa, bu şişliğin artmasına neden olabilir. Parmaklarınızda morarma, uyuşma veya karıncalanma varsa, alçının çok sıkı olduğunun bir işareti olabilir. Bu durumda hemen doktorunuza başvurun.
El Bileği Ameliyatlarında Hangi Malzemeler Kullanılır?
Kırıklar K telleri, vidalar, plaklar, rodlar veya eksternal fiksasyon ile sabitlenir. Eksternal fiksasyon, vücudun dışında bir çerçevenin, kırık bölgesinin üstünde ve altında kemiğe yerleştirilen teller ile tutturulduğu ve aslında kemik iyileşene kadar dışarıdan sabitlediği bir yöntemdir.
Bazen kemik kırık oluşumu esnasında kemik parçaları ezilir. Kırık düzeltilip hizalandığında kemikte bir boşluk kalır. Bu gibi durumlarda boşluğun kemik parçası ile doldurulması (grefti) gerekli olabilir. Bu işlemde eksik olan kemik parçasının yerini doldurmak için vücudun başka bir yerinden kemik alınır. Başka bir yöntem ise kemik boşluğunu kemik bankasından alınan kemik (allogreft) veya sentetik kemik parçası ile boşlukları doldurmaktır.
El Bileği Kırığı Ameliyatı
El bileği kırığı kapalı ameliyat ile ya da açık ameliyat ile yapılır. Kapalı ameliyatta kesi yapılmaz, kırık ortopedist tarafından düzeltilerek ameliyathane şartlarında skopi ile kontrollü olarak K telleri ile sabitlenir.
Op. Dr. Utku Erdem Özer’in yaptığı el bileği kırığı ameliyatı izle. Bununla birlikte kapalı ameliyat hakkında daha fazla bilgi için bağlantıya tıklayarak izleyebilirsiniz.
Açık ameliyat ise kırığın kapalı olarak düzeltilemeyeceği hallerde yapılır. Kırık hattına açık ameliyat ile ulaşılıp, kırık düzeltilerek metal plak ve vidalar ile sabitlenir.
El Bileği Kırığı Ameliyatı Sonrası
El bileği kırığı iyileşirken parmakların hareketsiz kalmasını gerektirecek başka bir yaralanma yok ise parmakların hareketli kılınması çok önemlidir. Aksi takdirde parmaklar sertleşerek el fonksiyonunun düzelmesi gecikir.
Ameliyat ile el bileği yeterli sabitlemeye sahip olduktan sonra bileğin kendisi için hareket egzersizleri başlatılabilir. Genellikle ameliyattan 1 hafta-10 gün sonra el bileği egzersizlerine başlanarak hasta yakından takip edilir. Bununla birlikte El terapisi genellikle esnekliğin, gücün ve işlevin iyileşmesine yardımcı olmak için kullanılır.
El Bilek Kırığı İyileşme Belirtileri Nelerdir?
El bileği kırığı iyileşme süreci, doğru tedavi ve rehabilitasyon ile 4-12 hafta arasında sürebilir. İyileşme sürecinde bazı belirtiler, kırığın düzgün bir şekilde kaynadığını ve iyileştiğini gösterir.
İyileşme belirtileri:
Azalan Ağrı: İyileşmenin en önemli belirtilerinden biri, başlangıçta şiddetli olan ağrının zamanla azalmasıdır. İyileşme sürecinde ağrı giderek hafifler ve sonunda tamamen geçer.
Şişliğin Azalması: İlk başta belirgin olan şişlik, iyileşme sürecinde yavaş yavaş azalır. Şişliğin tamamen geçmesi, kırığın iyileştiğini gösteren olumlu bir işarettir.
Morarmanın Geçmesi: Yaralanma sonrası ortaya çıkan morarma, genellikle birkaç hafta içinde kaybolur. Morarmanın azalması ve kaybolması, iyileşmenin bir işaretidir.
Artan Hareket Kabiliyeti: İyileşme sürecinde el bileğinin hareket kabiliyeti yavaş yavaş geri gelir. El bileğini ve parmakları daha rahat hareket ettirebilmek, kırığın düzgün bir şekilde iyileştiğini gösterir.
Kuvvetin Geri Kazanılması: İyileşmenin ilerlemesiyle birlikte, el bileği ve elin kuvveti geri kazanılır. Elin normal işlevlerini yerine getirebilmesi, iyileşmenin bir göstergesidir.
Hassasiyetin Azalması: İyileşme sürecinde, kırık bölgedeki hassasiyet ve dokunmaya karşı duyarlılık azalır. Bu, dokuların iyileştiğini ve inflamasyonun azaldığını gösterir.
Normal Görünüm: Kırık sonrası oluşan deformite ve şişlik azalarak el bileği normal görünümüne geri döner. El bileğinin dış görünüşünün düzelmesi, iyileşmenin tamamlandığını işaret eder.
Röntgen Bulguları: İyileşmenin kesin teyidi, kırığın röntgen kontrolü ile sağlanır. Röntgen görüntülerinde kemiklerin düzgün bir şekilde kaynadığı ve iyileştiği görülür.
El bilek kırığı Ağrısı Ne Kadar Sürer?
Özellikle El bilek kırığı ağrısı, birkaç hafta sürmektedir. İlk birkaç gün ağrı daha yoğun olur, ancak zamanla tedavi edildikçe azalır.
Ağrı Süreci:
İlk Günler: Şiddetli ağrı ve şişlik.
1-2 Hafta: Azalan ağrı, hareket kısıtlılığı.
3-4 Hafta: Minimal ağrı, artan hareket kabiliyeti izler.
El Bileği Kırığı Ameliyatı Platin Takılması
El bileği kırığı ameliyatı, kırığın ciddiyetine göre platin takılmasını içerebilmektedir. Platin, kemikleri doğru pozisyonda tutarak el bileğini tedavi etmeyi amaçlar. Bu ameliyat genellikle genel anestezi altında yapılır ve 2 saat civarında sürmektedir.
Sonuç
El bileği kırığı, genellikle düşme, spor yaralanmaları veya trafik kazaları sonucu meydana gelir. Bu yaralanma her yaş grubunda görülebilir, ancak yaşlılar ve aktif sporcular arasında daha yaygındır.
Yaşlı bireylerde sık görülmesinin nedeni kemik erimesidir. Belirtiler arasında "el bileğinde şiddetli ağrı, şişlik, morarma ve hareket kısıtlılığı" bulunur. Tedavi, kırığın ciddiyetine göre konservatif tedavilerden cerrahi müdahalelere kadar değişebilir.
Kırıklar, röntgen veya MR görüntüleme ile teşhis edilir. Kırık yer değiştirmemişse alçı ile tedavi edilir; yer değiştirmişse ameliyat gerekebilir. Ameliyat sonrası, el bileğinin hareket kabiliyeti geri kazandırılır ve genellikle 4-12 hafta içinde iyileşme sağlanır.
İyileşme sürecinde "azalan ağrı, şişliğin ve morarmanın geçmesi, artan hareket kabiliyeti ve kuvvetin geri kazanılması" gibi belirtiler görülür.
Makalemizi okuduğunuz için teşekkürler. Dilerseniz utkuerdemozer.com bağlantısından ana sayfaya genel bir göz atabilirsiniz.
