Elde hayvan ve insan ısırıkları son derece yaygındır. Şiddetli ağrıya neden olabilirler ve hızla ilerleyerek elde enfeksiyon ve el eklemlerinde sertliğe dönüşebilir. Isırık sonucu kaynaklanan olası sorunları en aza indirmenin yolu erken ve uygun tedavidir.
Hayvan Isırıkları
Bir hayvan, insanı elinden ısırdığında, hayvanın ağzındaki bakteriler elde oluşan açık yaraya bulaşır. Bu bakteriler yarada çoğalıp, enfeksiyona yol açabilirler. Oluşan enfeksiyonun sonucu, hafif rahatsızlıktan yaşamı tehdit eden komplikasyonlara kadar değişebilir.
Isırığa bağlı enfeksiyonun yayılmasında birçok faktör sorumludur. Bunlar;
Yaranın tipi ve yeri
Isırılan kişide bağışıklık sistemini bozan önceden var olan sağlık sorunları (diyabet, damar hastalığı, kanser, HIV gibi)
Tedavide gecikme
Yarada yabancı bir cismin varlığı (örneğin bir dişten kopan bir parça)
Isıran hayvanın türü
Köpek ısırığı ve kedi ısırığı hayvan ısırığı olgularının çoğunu oluşturur. Kedi ısırığında daha fazla enfeksiyon görülür, bunun sebebi kedi dişlerinin daha keskin ve sivri olmasıdır; bu da daha derin yara demektir. Bu ısırıklar, ısırılan kişi tarafından bile başlangıçta algılandığından daha fazla derindir. Deri genellikle ısırık üzerinde katlanarak delinme yarasını kapatır, yaranın içinde biriken sıvıların-kanamaların dış ortama akışını engeller (drenaj) ve enfeksiyon gelişmesine izin verir.
Isırık yaralarından sonraki en büyük sorun yara yerinde gelişebilecek enfeksiyondur. Kedi ısırıklarında daha fazla olmak üzere köpek ısırıklarında dahi hastaneye yatış oranı azımsanmayacak kadar yüksektir. Hızlı ve uygun bakımla iyi yönde gidişat görülür.
Kuduz, hayvan ısırığından kaynaklanabilecek son derece nadir fakat ölümcül bir enfeksiyondur. Hayvan ısırıkları, ilk muayenenizi yapan doktora mutlaka ifade edilmelidir. Sizin vereceğiniz bilgiler ile sizi ısıran hayvan gözlem altına alınır, bu gözlemde kuduz bulguları olup olmadığı kontrol edilir.
İnsan Isırığı (Yumruk Yaralanması)
İnsan ısırık yaraları çok yüksek konsantrasyonlarda bakteri içerir, bu nedenle enfeksiyon riski yüksektir. Bu enfeksiyonlar hızla ilerleyebilir ve önemli komplikasyonlara neden olabilir, bu nedenle erken tedavi gereklidir.
Genellikle, yumruk kavgası gibi bir kişinin yumruğu başka bir kişinin ağzına sokulduğunda insan ısırıkları meydana gelir. Deri bütünlüğü bozulduktan sonra, bakteriler yumuşak dokuya ve sıklıkla eldeki eklemlere doğru ilerler. Bu durum hızlıca tedavi edilmezse genellikle eklemde derin enfeksiyona neden olur ve sonunda eklemi tahrip edebilir. Elde ve parmaklardaki düzleştirici tendonlar (ekstansör tendon) genellikle yumruk darbesi alanın dişi tarafından kesilir. Hatta diş kırılabilir ve diş yarada kalabilir.
Erken teşhis, damardan verilecek antibiyotikler ve enfeksiyonu boşaltmak ve eklemi yıkamak gibi erken cerrahi girişimler, bu yaralanmaları etkili bir şekilde tedavi eder.
El Isırıklarında Endişelenmeniz Gereken Durumlar
Eğer ısırık yarasında şişlik, kızarıklık, sıcaklık ve 24 saatten uzun süre devam eden ağrı varsa, ısırık yarasından akan iltihap, kol veya ön kolda uzanan kırmızı çizgiler oluşmuşsa, dirsek çevresinde veya koltuk altında şişmiş lenf düğümleri (bezler) varsa, hareketlilik kaybı, el veya parmak ucunda his kaybı, ateş, halsizlik, gece terlemeleri veya titreme varsa acil olarak doktorunuza ulaşın veya acil servise başvurun.
Isırıklar Nasıl Tedavi Edilir?
Öncelikli olarak ısırık yarası incelenir ve yaralanmaya neden olan faktörler sorgulanır. Hayvanın türü ve sağlığı (davranış ve kuduz aşısı durumu), olayın zamanı ve yeri, ısırmanın koşulları, hayvanın bulunduğu yer ve hastane öncesi tedavi dahil olmak üzere tam bir ısırık geçmişi gözden geçirilir. Son beş yıl içinde tekrar aşı yaptırmadıysanız tetanoz aşınızın yapılması çok önemlidir. Kemik ve eklemlerdeki herhangi bir hasarı veya kırılmış olabilecek diş fragmanlarını belirlemek için röntgenler kullanılabilir. Eldeki enfekte bir ısırık çok uzun süre tedavi edilmezse, röntgen görüntüsü kemikte enfeksiyon olan osteomiyelitin kanıtını ortaya çıkarabilir.
Eldeki hayvan ısırıkları titiz bir temizlik gerektirir. Bizzat doktor tarafından yara yıkanır ve herhangi bir ölü doku, hasarlı deri, kan pıhtılarını veya enfeksiyon kaynağı olabilecek diğer parçacıklar kesilerek çıkarılır. Ön kolda kırmızı çizgilerin varlığıyla gösterilen lenfanjit belirtilerini aramak önemlidir. Yara enfekte olduğunda, enfeksiyona neden olan bakteri türünü belirlemek ve böylece tedavi için en etkili antibiyotiği belirlemeye yardımcı olmak için bir kültür alınır.
Hayvan ısırıkları için antibiyotik kullanımı, yaralanmanın özel koşullarına, hasta sağlığına ve çeşitli ilaçlara duyarlılığa ve yaranın görünümüne bağlıdır. Bazı ısırık yaraları damar yolundan (intravenöz) antibiyotik kullanımını gerektirirken, diğerleri ağızdan alınacak ilaçlar ile tedavi edilebilir. Altta yatan bir kırığın varlığı genellikle yatarak antibiyotik tedavisini gerektirir. Bükücü (fleksör) tendon kılıfı veya eklem enfeksiyonu teşhisi konulursa, mümkün olan en kısa sürede yapılması gereken cerrahi tedavidir.
Hayvan veya insan ısırık yaralarında, enfeksiyonun azaldığından veya gelişmediğinden emin olmak ve eli olabildiğince eski durumuna geri döndürmek için takip bakımı çok önemlidir. Elinizin kötü işlev görmesini önlemek için bu yaralanmalar ciddiye alınmalıdır.
