Hamstring kası yırtığı, sporcular arasında sıkça görülen bir yaralanma türüdür. Bu yaralanma genellikle aşırı gerilme veya ani hareketler sonucunda meydana gelir. Hamstring kası yırtığı tedavisi, doğru tanı ve uygun tedavi yöntemleri ile genellikle başarılı bir şekilde gerçekleştirilir.
Futbol, atletizm gibi çoğu spor branşında hamstring yaralanmaları görülmekle birlikte futbolda çok sık karşılaşan ve futbolcuların maç kaçırmasına en çok sebep olan yaralanma hamstring yaralanmalarıdır.
Profesyonel bir futbol takımının sağ ekibinin (takım doktoru, fizyoterapist, masör) mesailerinin yarıdan fazlası hamstring yaralanmalarının tedavisine harcarlar. 2022-2023 sezonunda Premier ligde hamstring yaralanmalarının toplam maliyeti 75 milyon pound üzerinde olmuştur.
Şunu belirtelim hamstring yırtıklarının bu kadar sık görülmelerine rağmen, iyi haber hamstring yırtıklarının %10’dan azı ameliyat gerektirir.
İçindekiler:
Hamstring Nedir?
Hamstring kası her bir bacağımızda 3 adet vardır. Üst arka adale grubu da denir. Bunlar; semitendinosus, semimembranosus ve biceps femoris adlı kaslardır. Hamstring kasları, leğen kemiğine yapışan, uyluğun arkasından aşağı doğru uzanan, dizi çaprazlayan ve alt bacak kemiklerinin üst ucuna bağlanan büyük kaslardır.
kaslardır. Hamstring kasları, leğen kemiğine yapışan, uyluğun arkasından aşağı doğru uzanan, dizi çaprazlayan ve alt bacak kemiklerinin üst ucuna bağlanan büyük kaslardır.
Bu kaslar kalça ve diz eklemine yakınlaşırken tendona dönüşerek kemiklere bağlanır. Bu kaslar bacağımızı uzatmamızı ve dizimizi bükmemizi sağlar. Hamstring kasları uylukların ön tarafındaki kuadriseps kasları tarafından dengelenir. Dizlerin gücü ve stabilitesi bu Kuadriceps- Hamstring kas grupları tarafından kontrol edilmektedir.
Hamstring Sakatlığı, Yırtığı Nedir?
Hamstring sakatlığı yırtıkları, hamstring tendonlarından birinin veya birkaçının yırtılmasıdır. Antrenman ya da maçta aşırı yüklenme ve aşırı kullanım nedeniyle sık görülen kas zorlanması yaralanmalarıdır.
İlk başta kas gerilmesi veya hamstring çekilmesi sonucu kas liflerini ve/veya tendonu gerilerek yaralanır (1.-2. Derece yaralanma) eğer zorlama devam ederse kas liflerinde ya da tendonda yırtılma oluşur.
Hamstring Kas Yırtığı Derecelendirilmesi
Hamstring Kas Yırtığı Derecelendirilmesi toplamda 3'e ayrılmaktadır. Bunlar şöyledir:
Hamstring 1. derece yırtık
Hamstring 2. derece yırtık
Hamstring 2. derece yırtık
Hamstring 1. derece yırtık
Hafif yaralanmadır, kas liflerinde yırtık yoktur, gerilmeye bağlı hasar vardır.
Hamstring 2. derece yırtık
Orta düzey yaralanmadır, kas liflerinde kısmi yırtık vardır
Hamstring 3. derece yırtık
İleri düzey yaralanmadır, kas lifleri tam kopmuştur. Bazen tendon yırtıldığında beraberinde bir kemik parçası da kopabilir. Buna avülsiyon yani kopma yaralanması denir. Avülsiyon yaralanmaları buz pateni, halter ve kayakta görülen ani hız patlamalarından kaynaklanır.
Hamstring Kası Yırtılmasına Ne Sebep Olur?
Yoğun ve temposu yüksek antrenman sonucu kasa aşırı yüklenilmesi hamstring yırtığının ana nedenidir. Ya kasın kapasitesi düşmüştür ya da kasın kaldırabileceği yük fazla gelmiştir. Hamstringler hiç zorlamadan sadece koşarken, tekme atarken veya merdivenlerden inerken de yaralanabilir. Bunun birçok sebebi vardır:
Kasın Kapasitesini Düşürüp Hamstring Kas Yırtığı Riskini Artıran Durumlar:
Yaş: Sporcu yaş aldıkça kas yırtılma riski artar
Cinsiyet: Kadın sporcular kas yaralanmalarına daha çok maruz kalır.
Vücut Bileşimi: Vücut ağırlığı, yağ oranı gibi faktörler.
Beslenme: Özellikle protein, kalsiyumdan fakir diyet
Uyku: Uyku süresinin günde 8 saatten az olması
Kasın Daha Önceden Yaralanmış Olması: Zamandan bağımsız aynı kas grubunun daha önceden yaralanmış olması.
Sporcu Anatomisi: Bacaklardaki şekil bozuklukları, parantez bacak, X bacak gibi anatomik bozukluklar.
Sporcunun Beceri Seviyesi: Yapılan spora özgü tekniğin kötü oluşu, sporcudaki duruş bozukluğu.
Psikolojik Faktörler: Rekabetin yüksek olduğu durumlar, motivasyon kayıpları, risk algısının bozulması
Kasın Kapasitesini Aşan Durumlar
Antrenman Hataları: Antrenmanda fazla yüklenilmesi
Spor Ekipmanlarının Uygunsuz ve Kalitesiz Oluşu: Ayakkabı kalitesi, vb
Çevresel Faktörler: Antrenman ve maç sahalarındaki zeminin bozukluğu, kar ve buzlu hava durumları
Hamstring Yırtıkları için Risk Faktörleri:
Başlıca risk faktörleri; kas gerginliği, kas dengesizliği (kuadrisepsler hamstringlerden daha güçlüdür), kötü kondisyon, kas yorgunluğudur. Özellikle Hamstring kasları yürürken ve ayakta dururken önemli ölçüde aktif değildir, bu nedenle ani bir sıçrama, gerilme, hamle kası yırtabilir.
Hamstring Yırtığı Belirtileri?
Hamstring yırtıklarında hastanın diz ve kalça arasındaki bölgede, uylukta ağrı olur. Bazen kas yorgunluğu ile karışabilmektedir.
Hamstring kasları en çok ortalarında yaralanır. Hamstring yaralanmalarının belirtilerizorlanmanın derecesine bağlıdır.
1. Derece yırtılmalarda: Aktivite ile kötüleşen bir sızı veya çekme ağrısı gibi hissedilir.
2. Derece ve 3. Derece yırtılmalarda aşağıdaki belirtiler gözlenir: belirtileri şunları içerir:
Uylukta üst arka kas grubunun orta kısmında keskin bir ağrı
Yürürken topallama, yük vermede güçlük.
Şişme.
Morarma ve renk değişikliği.
Hamstring zayıflığı.
Kas spazmları.
Yaralanma anında patlama sesi duyulması.
Tedavi süreçleri ile ilgili bizimle irtibata geçmek isterseniz iletişim sayfamızdan seçtiğiniz bağlantı kanallarımızdan bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Hamstring Yırtığı Nasıl Anlaşılır?
Detaylı fiziki muayene sonrası MR görüntüleme ile hamstring yaralanama teşhisi konulur.
Hamstring Yırtığı MR Görüntüsü
MR gibi görüntüleme teknikleri, tanı ve değerlendirmede önemli bir rol oynar. MR, hamstring kaslarının ve tendonlarının detaylı görüntülerini sağlayarak yırtık varlığını ve ciddiyetini göstermektedir.
Hamstring Ağrısı Nasıl Geçer?
Özellikle Hamstring ağrısı, hamstring kas grubunda yaşanan bir rahatsızlıktan kaynaklanabilmektedir. Genellikle sporcular arasında sık görülmektedir. Ayrıca Hamstring ağrısını hafifletmek ve iyileşmeyi desteklemek için şu adımları öneriyoruz:
Dinlenme: Kaslara dinlenme sağlamak, iyileşme sürecini hızlandırır ve ağrıyı azaltır. Aktiviteleri sınırlamak ve istirahat etmek önemlidir.
Buz uygulama: Ağrıyan bölgeye buz kompresi uygulamak, şişliği azaltır ve ağrıyı hafifletir. Ancak buz uygulaması doğrudan cilde değil, bir bez aracılığıyla yapılmalı ve her işlem 15-20 dakikayı geçmemelidir.
Ağrı kesiciler: Önerdiğimiz ağrı kesici ilaçları kullanmak, ağrıyı yönetmeye yardımcı olur. Ancak bu ilaçların uzun süreli kullanımı gözetim altında olmalıdır.
Hamstring Yırtığı Tedavisi
Özellikle Hamstring yaralanmalarının çoğu ameliyat gerekmeden iyileşir. Hafif yaralanmalar iyi iyileşme eğilimindedir. Şiddetli hamstring yaralanmaları hamstring kaslarını güçsüz kılar. Amaç, fonksiyonu geri kazandırmak ve kasın yara almasını önlemektir. Rehabilitasyon sürecinde fizyoterapist ile bire bir çalışmak oldukça önemlidir. Ayrıca Hamstring yırtılmalarının 3’te 1’i tekrarlar. Hamstring yaralanmasının tekrarlama sebebi, rehabilitasyon sürecinin iyi geçirilmemiş olması ve erken tam iyileşmeden spora dönüştür.
Yaralanmanın iyileşmesine izin vermek için spora ara verilmesi şarttır.
Ağrıyı hafifletmek ve şişliği azaltmak için buz uygulanması: 20 dakika buz 1 saat ara gibi günde 6-7 kere yapabilirsiniz.
Şişmeyi en aza indirmek için yaralı bölgeyi bandajla sarılır veya sporcu taytı giyilir.
Şişmeyi azaltmak için mümkünse bacağınızı kalp seviyesinin üzerine kaldırarak dinlenin.
Yırtığın uzağına friksiyon masajı yapılması
Doktorunuza danışarak ağrı kesici kullanabilirsiniz. 48 saatten sonra kullanımını önermiyoruz.
Ultrason altında PRP enjeksiyonu
İlginizi Çekebilir: Patellar Tendinit Nedir? Ağrısı Nasıl Geçer?
Hamstring Yırtığı Tedavisinde Ne Zaman Ameliyat Gerekir?
Hamstring Tendonlarının kopması.
Tendonların kemiğe bağlandığı yerden kopması.
Tendonların yapıştığı kemik ile birlikte kopması (Hamstring avülsiyon yaralanmaları)
Yukarıdaki hamstring kopma durumları mutlaka ameliyat ile tedavi edilmelidir.
Hamstring Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Yırtığın üzerinden kesi yapılarak yırtık bölgesine girilir, yırtık bulunur ve tendon dikilir. Ameliyat sonrası dizin düz olmasına (diz ekstansiyonu) yaklaşık 6 hafta izin verilmez.
Bazen 3 hamstring tendonunun, leğen kemiğine yapıştığı yerden 3’ü birden kopar, böyle bir durumda 3 hamstring tendonu da kemiğe uzunda ipler olan vidalar ile dikilir.
Op. Dr. Utku Erdem Özer’in yaptığı hamstring ameliyatı hakkında görüntüleri bu linki tıklayarak izleyebilirsiniz.
Sonuç
Hamstring kası yırtığı tedavisi ve rehabilitasyon ile çoğu hastada başarılı sonuçlar elde edilmektedir, ancak tedavi sürecinin uzun ve sabır gerektiren bir süreç olduğunu unutmamak önemlidir. Tedavi sürecinde bizlerle iletişime geçip yönlendirmemiz ve desteğimiz ile bu süreci atlatmanızı istiyoruz.
Günümüzde Hamstring yırtıkları özellikle futbolda oldukça sık görülmektedir. 10 sene önceye kıyaslandığında futbol takımlarında yıllık hamstring yırtık sayısı artığını biliyoruz. Teknoloji bu kadar ilerlemesine rağmen, hamstring yırtıklarının azalması değil de artmasının tek bir açıklaması var: artan maç sayıları.
Hamstring yırtığının en iyi tedavisi, yırtığın oluşmasını engelleyici tedbirlerin alınmasıdır. Antrenman ve stat sahalarının zemin kalitesi de hamstring yaralanmasını etkileyen önemli faktörlerin başındadır.
PRP ve PRGF gibi hastanın kendi kanından elde edilen biyolojik ürünlerin kullanımı her geçen gün kas yırtıklarında artmaktadır.
Hamstring yırtıklarının çok az bir sayısına ameliyat gerekir. 3. Derece yaralanmaları iyi değerlendirmek, ameliyat gerekiyorsa da ameliyat konusunda çekince göstermemek gerekir. Çünkü ameliyat gereken hamstring yırtıkları ameliyatsız tedavi edilirse yırtıkta tam iyileşme olmaz. Sonuçta bu durum tekrar yırtık oluşma riskini arttıracağı gibi, sporcunun performansını da düşürür.
Makalemizi okuduğunuz için teşekkürler. utkuerdemozer.com bağlantısından ana sayfaya dönüp daha ayrıntılı bilgilere ulaşabilirsiniz.
