Osteokondritis Dissekans insan vücudunda bulunan herhangi bir eklemde olabilmektedir. Diz eklemi Osteokondritis dissekansın görüldüğü en sık eklemdir. Dizde Osteokondritis Dissekans (OCD), genellikle genç ve aktif bireylerde rastlanan, diz eklemi kıkırdak ve altındaki kemikte (subkondral kemik) ağrıya, şişliğe ve hareket kısıtlılığına neden olabilen önemli bir sağlık sorunudur.
Bu durum, embriyolojik gelişim sırasında kan akımındaki bozulmalara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Zamanla dizde ciddi sorunlara yol açabilmektedir. MR görüntüleme gibi ileri görüntüleme teknikleri ve tedavi yöntemleri sayesinde, Osteokondritis Dissekans'ın erken teşhisi ve tedavisi mümkün hale gelmiştir.
Bu yazıda, Osteokondritis Dissekans'ın nedenleri, belirtileri, sınıflandırılması ve günümüzde uygulanan çeşitli tedavi stratejileri detaylı bir şekilde incelenecektir.
İçindekiler:
Osteokondritis Dissekans Nedir?
Osteokondritis dissekansta, diz eklem kıkırdağının bir alanında kıkırdak yüzeyin altındaki kemiğin (subkondral kemik) kan akımı genetik nedenle bozulur. Kıkırdağın beslendiği kemikteki kan akımı bozulması, o bölgede kıkırdak ölümüne sebep olur. Ölen kıkırdak çoğu zaman altındaki kemik ile birlikte kopup, serbest halde diz eklemine düşerek, eklem faresine dönüşür.
Osteokondritis Dissekans Neden Olur?
Osteokondritis dissekansın anne karnında embriyolojik gelişim esnasında dizdeki kıkırdak yüzeyin bir bölgesinde kıkırdak altı kemiğin kan akımının bozulması sonucu oluşur. 20’li yaşlara kadar hiç belirti göstermeyebilir.
Özellikle Osteokondritis Dissekans 20-30’lu yaşlarda dizde ağrı, şişlik gibi belirti vermeye başlar.
Osteokondritis Dissekans Sınıflaması:
Tip 1: Eklem yüzeyinde çöküntü oluşturan kemik- kıkırdak lezyonu
Tip 2: Yerinde duran ve de tamamen ayrışmamış kemik kıkırdak parça
Tip 3: Yerinde duran ama tamamen ayrışmış kemik kıkırdak parça
Tip 4: Tamamen ayrışmış ve yerinden eklem boşluğuna düşmüş kemik-kıkırdak parça, eklem yüzeyinde boşluk olup kemik-kıkırdak parça ekleme düşüp, eklem faresi olmuştur.
Osteokondritis Dissekans Belirtileri Nelerdir?
Belirtiler, hastanın yaşına, etkilenen eklem bölgesine ve hasarın şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterir. Ancak genel olarak Osteokondritis disekansın belirtileri şunlardır:
Dizde Ağrı: En sık görülen bulgudur. Zaman ilerledikçe ağrı artar.
Dizde Şişlik: Diz eklemi şişer ve hassasiyet oluşur.
Dizde Hareket Kısıtlılığı: Diz eklemini düz yapmak ve kıvırmak zorlaşır.
Dizde Kilitlenme: Diz eklem yüzeyinde kıkırdak kemik ile birlikte ayrıldığında eklem içinde serbest halde dolaşır. Bazen diz eklemini oluşturan kemik yapıların arasına girerek kilitlenmeye sebep olur.
Bu belirtiler ciddi Osteokondritis Dissekans Belirtileridir. Erken tanı ve tedavi hakkında bilgi almak için alt kısımda bulunan whatsapp numarasından ya da iletişim kanallarımızdan bizlerle bağlantıya geçebilirsiniz.
Osteokondritis Dissekans Tanısı Nasıl Konulur?
Ayrıntılı fiziki muayenenin ardından röntgen ve MR görüntüleme ile Osteokondritis Dissekans tanısı konulur.
Dizde kıkırdak zedelenmesi konusundan şüpheleniyorsanız detaylı yazımıza göz atabilirsiniz.
Osteokondritis Dissekans Tedavisi Nasıldır?
Dizdeki osteokondritis dissekans tedavisi şablon tedavisi olmayıp, hastadan hastaya değişkenlik gösterir.
Eğer hastanın büyüme plakları açık ise ve MR görüntülemede kıkırdak ve kemik parça altındaki ana kemikten tam ayrışmamış ise Op. Dr. Utku Erdem Özer olarak 1. basamak tedavi olarak aşağıdaki protokolü uyguluyorum:
Dinlenme
Çift koltuk değneği kullanımı
Egzersiz ile güçlenme
Diz eklemi hareket açıklığını koruyucu egzersiz
PRP, PRGF iğnesi uygulaması
Osteokondritis Dissekans Hangi Durumlarda Ameliyat Gerekli Olur?
Kemik-kıkırdak parçanın tamamen ayrıştığı ya da ayrışıp yerinden ayrıldığı durumlarda Osteokondritis Dissekans hastalığının tedavisi ameliyattır. Yani tip 3 ve tip 4 Osteokondritis dissekansın tedavisi ameliyattır.
Eğer tip 1 ve tip 2 osteokondritis dissekans ameliyat dışı yöntemler ile tedaviye cevap vermez ise, ameliyat bu lezyonlar için planlanır.
Osteokondritis Dissekans Ameliyatı
Artroskopik Debridman: Küçük lezyon olup ancak takılma yapıyorsa ya da kemik-kıkırdak parça eklem içine düşmüş ise artroskopik ameliyat ile temizlik yapılır. Lezyonun boyutuna gör de kıkırdak sorunu giderecek ameliyat yapılmaktadır.
Kemik-Kıkırdak Parçanın Vida ile Sabitlenmesi: Eğer kemik-kıkırdak parçanın canlı olduğundan emin olunursa, bu parçanın koptuğu yere yerleştirilir veya başsız metal vidalar ile ya da biyolojik vidalar ile sabitlenir. Metal vidaların dezavantajı ameliyattan 3-6 ay arasında çıkarılmaları gerekir.
Mozaikplasti: Eğer parça yerine konulup vidalar ile sabitlenemeyecek durumda ise ve osteokondritis dissekans lezyon alanı 4 cm kareden küçük ise mozaikplasti ameliyatı yapılmaktadır.
Otolog Kondrosit İmplantasyonu: Eğer parça yerine konulup vidalar ile sabitlenemeyecek durumda ise ve osteokondritis dissekans lezyon alanı 4 cm kareden büyük ise otolog kondrosit implantasyon ameliyatı planlanır. Diz kapağı kayması ameliyatı hakkında daha fazla bilgi almak için bağlantıya tıklayabilirsiniz.
Osteokondritis Dissekans Ameliyatından Sonraki İyileşme Süreci
Osteokondritis Dissekans ameliyatından sonraki süreç, hangi ameliyatın yapıldığına bağlı olmak ile değişmekle birlikte genellikle 6 hafta kadar çift koltuk değneği kullanımı, ameliyat edilen tarafın üzerine yük vermeme ve açı ayarlı dizlik kullanımını içerir. Erken dönemde eklem hareket egzersizleri ve izometrik diz egzersizlerine başlanır.
Osteokondritis Dissekans Egzersizleri
Özellikle ayak bileği kaslarını güçlendirmek, eklem stabilitesini artırmak ve ağrıyı azaltmak için yaygın olarak kullanılan egzersizler arasında ayak bileği dönme, ayak bileği çapraz hareketleri, ayak bileği dengesi ve koordinasyonunu geliştiren egzersizler bulunmaktadır. Listelemek gerekirse:
Ayak bileği dönme egzersizi: Ayak bileği etrafında saat yönünde ve saat tersi yönünde diz dönmesi hareketleri yapın. Her yönde 10-15 tekrar yapın.
Ayak bileği çapraz hareketleri: Ayak bileğinizi içe ve dışa doğru çapraz hareket ettirin. Her yönde 10-15 tekrar yapın.
Ayak bileği denge egzersizleri: Tek ayak üzerinde durun ve dengeyi korumaya çalışın. Her ayak için 30 saniye boyunca dengeyi koruyun. Zorlanıyorsanız, başlangıçta bir duvara veya sandalyeye destek alabilirsiniz.
Osteokondritis Dissekans Ayak Bileği
Ayak bileği bölgesindeki osteokondritis disekansın semptomları genellikle ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı şeklinde ortaya çıkar. Hastalık genellikle genç yetişkinlerde ve sporcular arasında görülür ve aşırı kullanım veya tekrarlayan travmalarla ilişkilendirilir.
Osteokondritis disekans ayak bileği bölgesinde tedavi edilmezse, eklemde kalıcı hasara ve hareket kısıtlılığına yol açar.
Sonuç
Osteokondritis Dissekans (OCD), dizde ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı gibi belirtilere neden olan ciddi bir rahatsızlıktır. Özellikle genç yetişkinlerde görülme eğilimindedir. Bu durum, erken teşhis ve uygun tedavi ile yönetilebilir. Ancak ihmal edilirse kalıcı hasar ve uzun süreli sağlık sorunlarına yol açabilmektedir.
Modern tıp, çeşitli tedavi yöntemleri sunarak hastaların yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlar. Bunlar arasında dinlenme, fiziksel terapi, ilaç tedavisi ve duruma göre cerrahi müdahaleler bulunmaktadır. Hastalığın tipine ve hastanın durumuna göre uygulanan bu tedaviler, hastaların çoğunda iyileşme sağlar. Onların normal aktivitelerine geri dönmelerine olanak tanır.
Diz cerrahisi hakkında diğer yazılarımıza kategori sayfamızdan ulaşabilirsiniz.
Son olarak makalemizi okuduğunuz için teşekkürler. Dilerseniz Utku Erdem Özer bağlantısından ana sayfaya dönebilirsiniz.
