Skafolunat bağ yaralanması, el bileğindeki skafoid ve lunat kemiklerini birbirine bağlayan skafolunat bağın hasar görmesi sonucu ortaya çıkan ciddi bir yaralanma türüdür.
Bu bağ, el bileğinin stabilitesi ve ağrısız hareketi için kritik öneme sahiptir. Skafolunat bağ yaralanması, düşme, burkulma veya ani darbeler gibi travmalar sonucunda meydana gelebilir ve bilekte instabilite, şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açabilir. Yaralanma, bağın sadece gerilmesinden tam yırtılmasına kadar farklı derecelerde olabilir.
Skafolunat yaralanmasının teşhisinde PA el bileği röntgenleri kullanılarak eklemdeki genişleme gözlemlenirken, DISI deformitesi gibi kronik durumlarda skafolunat açısının 70 dereceyi aşmasıyla tanı doğrulanır. Tedavi seçenekleri ise yaralanmanın ciddiyetine göre değişkenlik gösterir; akut yaralanmalarda alçı ile el bileğini sabitleyip bağın iyileşmesi sağlanabilir eğer bağın bu şekilde kendi kendine iyileşme imkanı yok ise ameliyat ile skafolunat bağ tamir edilir.
Akut yaralanmalar fark edilmeyip uygun şekilde tedavi edilmez ise 5 ile 10 yıl içinde el bileği ekleminde kireçlenme kaçınılmaz olur. Bu duruma dejeneratif artrit denir. Kronik skafolunat bağ yaralanması olup el bileği ekleminde kireçlenme oluşan hastaların tedavisi daha kompleks olup hastanın şikayetlerine göre füzyon işlemleri gerekebilir.
Skafolunat Bağ Nedir?
Skafolunat bağ, el bileğinde bulunan önemli bir bağdır. El bileğinde sekiz tane küçük kemikten ikisi olan skafoid ile lunat kemiklerini birbirine bağlayan bağdır. Bu bağ, el bileğinin stabilitesini sağlamak ve hareketleri ağrısız bir şekilde gerçekleştirmek için hayati bir rol oynar.
Skafolunat bağda meydana gelen yaralanmalar, el bileğinde ağrı, instabilite ve hareket kısıtlılığına yol açabilir. Bu yaralanmalar genellikle burkulmalar, düşme veya travmalar sonucu oluşur ve tedavi edilmediğinde kronik hale gelerek DISI deformitesine sebep olabilir.
El bileği yaralanmaları ve tedavi yöntemleri hakkında daha fazla bilgi edinmek isterseniz, El Bileği Kırıkları sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Skafolunat Bağ Yaralanması Nasıl Olur?
Skafolunat bağ yaralanması, el bileğine fazla yük bindiğinde ortaya çıkar. En sık karşılaşılan neden, el üzerine düşmedir. Genellikle el bileği geriye doğru büküldüğünde veya alışılmadık bir pozisyonda zorlandığında bu bağ yaralanır.
Bazen bağ, zamanla tekrar eden zorlanmalar veya yaşla birlikte gevşeyebilir. Uzun süreli enflamasyon-iltihaplanma, bağın yavaş yavaş zayıflamasına yol açabilir. Kronik gut hastalığı da skafolunat bağın hasar görmesine neden olabilecek bir diğer etkendir.
Skafolunat bağ yaralanmaları zamanında tedavi edilmezse, Kienböck Hastalığı gibi ciddi durumlara neden olabilir. Bu hastalık hakkında detaylı bilgi almak için ilgili sayfamıza göz atabilirsiniz.
Skafolunat Bağ Yaralanması Belirtileri Nelerdir?
Akut skafolunat bağ yaralanması olan el bileği, ağrılı ve şişmiş olur. El bileğinin eklem hareketleri kısıtlanır, hareket ettirmek istenirse ağrı artar. Özellikle el bileği sırt tarafında ağrı ve şişlik belirgin olup, hastalar yaralanan el bileklerinin güçsüz olduğunu ifade ederler. Özellikle sporcular şınav çekemediklerini söylerler. Ayrıca el bileğinden ses gelmesi, kilitlenme ve takılma hissi de olabilir.
El Bilek Burkulması Belirtileri
Skafolunat bağ yaralanması, özellikle el bileği burkulması sonrası oluşan ağrı ve şişlik ile kendini belli eder. Bu yaralanma sonrasında hastalar genellikle el bileği ağrısı ve hareket kısıtlılığı yaşarlar. Kavrama gücünde azalma ve el bileğinde hassasiyet de yaygındır. Bu tür bir yaralanma, özellikle günlük yaşam aktivitelerini zorlaştırabilir ve el bileğinde kalıcı hasarlara neden olabilir.
Hareket kısıtlılığı genellikle belirgin bir şekilde hissedilir ve bu durum hastaların el bileğini kullanmasını zorlaştırır. Watson testi sırasında, el bileği üzerinde hassasiyet ve ağrı hissedilebilir. Radyografik inceleme yapıldığında ise skafoid-lunat mesafe artışı görülür.
Bu bulgular, skafoid-lunat disosiyasyonu tanısının konulmasına yardımcı olur. Eğer erken dönemde tedavi edilmezse, ilerleyen süreçte SLAC bilek ve kıkırdak dejenerasyonu gibi ciddi sorunlara yol açabilir.
Benzer şekilde, el bileğinde ağrı ve fonksiyon kaybına neden olan Skafoid Kırıkları da erken teşhis ve tedavi gerektirir.
Skafolunat Bağ Yaralanması Nasıl Teşhis Edilir?
Skafolunat bağ yaralanmasının teşhisi zor olabilir. Skafolunat bağ yaralanmalarının teşhisi röntgen ile yapılır. Röntgenlerde bağlar doğrudan görünmese de skafolunat bağ yaralandığında skafoid ile lunat kemiği arasındaki mesafe açılarak normalden 3 mm’den az olan skafolunat mesafe artar. Bu da röntgende görülür. Kronik olgularda el bileği kemiklerinin hizalanması da bozulur.
Skafolunat bağ yaralanmasının teşhisi çoğu zaman kolay olmayabilir. Ancak her zaman skafolunat bağ ilk başta tam kopmayabilir, kopmuş olsa bile çekilen ilk röntgenlerde skafolunat mesafe röntgende görülecek kadar artmayabilir. Böyle durumlarda özellikle ilk çekilen röntgen görüntüleri normal olacaktır.
Ancak hastanın kontrolünde hala ağrısı devam edip, skafolunat eklem üzerinde hassasiyeti devam eder ise MR görüntüleme yöntemlerine başvurulur. MR görüntüleme, bağdaki yaralanmanın boyutunu görmeye olanak tanır.
Bazı durumlarda MR görüntüleme ile de skafolunat teşhisi koyulamayabilir. Bu durumda doğrudan el bileği içini görmek ve bağları detaylı incelemek için artroskopiyi de önerebilir. Artroskopi sırasında, küçük bir kamera ile el bileği eklemi incelenir ve bağlar doğrudan değerlendirilir.
El bileği ve elde görülen diğer tendon yaralanmaları için DeQuervain Tendiniti ve Elde Düzleştirici Tendon Yaralanmaları sayfalarımızı inceleyebilirsiniz.
Skafolunat Bağ Yaralanması Nasıl Tedavi Edilir?
Ameliyatsız Tedavisi:
Skafolunat bağ yaralanması eğer yeni bir yaralanma ise ve skafoid ile lunat kemikleri arasında bir açılma yok ise hastaya dirsek altı alçı yapılır ve haftalık el bileği röntgenleri çekilerek takip edilir. Skafoid ve lunat kemikleri arasında açılma olur ise ameliyat planlanır.
Skafolunat Bağ Yaralanması Ameliyatları
Skafolunat bağ yaralanmasında ameliyat seçenekleri ve endikasyonlar çeşitli faktörlere göre belirlenir. Skafolunat bağ yaralanmalarında uygulanabilecek başlıca ameliyatlar:
1. Skafolunat Bağ Onarımı:
Bu yöntemde, bağın orijinal anatomisine göre onarılır. Ayrıca skafoid ve lunatum kemikleri dışarıdan teller ile 6-8 hafta sabitlenebilir.
Hangi durumda yapılır?
Akut skafolunat bağ yaralanmaları ve karpal dizilim bozukluğu bulunmayan hastalar.
Yaralanmadan sonraki 18 ay içerisinde olan, ancak redükte edilebilen kronik skafolunat bağ yaralanmaları.
Yaralanma sonucunda tamir edilecek bağ var ise tercih edilir. Bazı yaralanmalarda bağ patlama tarzında yaralanır ve tamiri uygun olmaz.
2. Skafolunat Rekonstrüksiyon:
Bağ onarımı mümkün olmadığında, bağın yeniden yapılandırılması yani rekonstrüksiyon yapılır. Genellikle ön koldaki palmaris longus tendonu skafolunat bağ rekonstrüksiyon ameliyatında kullanılan tendondur.
Skafoid ve lunatum kemiklerinden tüneller açılır ve palmaris longus tendonu bu tünellere yerleştirilerek her iki kemiğin birlikteliği sağlanır.
Hangi durumda yapılır?
Karpal dizilim bozukluğu bulunmayan akut skafolunat bağ yaralanmalarında, bağ onarıma uygun olmadığı durumda.
18 aydan uzun süre önce meydana gelmiş, ancak redükte edilebilen yani ameliyatı yapan cerrah eli ile skafolunat ilişkiyi sağlayabildiği kronik skafolunat bağ yaralanmalarında yapılır.
3. El Bileğinde Çeşitli Füzyon Ameliyatları
Ne zaman yapılır?
Sert ve redükte edilemeyen DISI (dorsal interkalar segment instabilitesi) deformitesi.
DISI ile birlikte el bileği ekleminde ya da el bileğinin diğer küçük eklemlerinde kireçlenme var ise.
Eğer skafolunat bağ yaralanması sonrası tedavi seçenekleriyle ilgileniyorsanız, Rejeneratif Tıp ve PRP Tedavisi hakkında bilgi alabilirsiniz.
Teknik:
- Skafotrapezotrapezoidal (STT) füzyon: Bu yöntem, skafoid ile trapezium ve trapezoid kemiklerinin füzyonunu içerir ve bileğin stabilitesini sağlamayı amaçlar.
- Skafolunokapitat (SLC) füzyon: Bu yöntem, skafoid, lunat ve kapitat kemiklerini birleştirerek daha kapsamlı bir stabilizasyon sağlar.
Skafolunat füzyonu tek başına yüksek nonunion (kaynamama) oranına sahip olduğu için çoğunlukla tercih edilmez ve daha stabil füzyon seçeneklerine yönelinir.
El Bilek Burkulması Ne Kadar Sürede İyileşir?
El bilek burkulması, yaralanmanın ciddiyetine bağlı olarak birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir. Hafif burkulmalarda iyileşme süreci genellikle 2-3 hafta sürer. Bu süre zarfında, dinlenme ve uygun rehabilitasyon önemlidir. İzometrik kuvvet egzersizleri ve hareket açıklığı egzersizleri iyileşme sürecine katkıda bulunur. Bu tür egzersizler, el bileğindeki hareketliliği ve gücü korumak için oldukça önemlidir.
Daha ciddi skafoid-lunat bağ yaralanmaları ise cerrahi müdahale gerektirebilir. Cerrahi sonrası ameliyat sonrası rehabilitasyon süreci de önemlidir ve bu süre genellikle 6-8 hafta kadar sürer.
Bu süreçte, izotonik kuvvet egzersizleri ve fonksiyonel kuvvet çalışmaları yapılır. Tedavi sürecinin sonunda, hasta genellikle spora dönüş ve günlük aktivitelere katılım sağlayabilir.
Skafolunat Bağ Yaralanması Hakkında Sık Sorulan Sorular
Skafolunat ligaman ne demek?
Skafoid ve lunat kemiği arasındaki bağlantıyı sağlayan bağa skafolunat ligaman denir. Bu bağ, el bileği stabilitesinde önemli rol oynar.
El bileği bağ yaralanması nasıl geçer?
Dinlenme, fizik tedavi ve gerekirse cerrahi müdahale ile geçer. Bağ onarımı ve bağ rekonstrüksiyonu gerekebilir.
Bağ yaralanması kaç hafta sürer?
Yaralanmanın şiddetine bağlı olarak iyileşme süresi 4-8 hafta arasında değişir. Bu süreçte uygun rehabilitasyon önemlidir.
Skafolunat instabilite nedir?
Skafoid ve lunat kemiği arasındaki bağın hasar görmesi sonucu oluşan instabilitedir. Bu durum el bileğinde ağrı ve hareket kısıtlılığına yol açar.
El bilek zedelenmesi kaç günde geçer?
Hafif zedelenmeler 1-2 hafta içinde iyileşir. Daha ciddi zedelenmeler ise daha uzun sürebilir ve tedavi gerektirebilir.
El bileğindeki kemik çıkıntısı neden olur?
Karpal instabilite veya skafoid-lunat disosiyasyonu gibi sorunlardan dolayı el bileğinde kemik çıkıntıları oluşabilir.
Sonuç
Skafolunat bağ yaralanması, el bileğinde ciddi ağrı ve instabiliteye yol açabilen bir durumdur. Erken tanı ve uygun tedavi ile bu yaralanmaların olumsuz etkileri en aza indirilebilir. Bağ onarımı, bağ rekonstrüksiyonu ve uygun rehabilitasyon, iyileşme sürecini hızlandırır ve el bileği işlevselliğini geri kazandırır.
Skafolunat bağ yaralanmaları ve el bileği sorunları konusunda uzman desteği almak isterseniz, Op. Dr. Utku Erdem Özer ile iletişime geçebilirsiniz. Sağlığınız için en uygun tedavi yöntemlerini birlikte belirleyelim.
