Menisküs yırtıkları ve tedavileri konusunda uzmanlıkla hizmet vermekteyiz. Menisküs, diz eklemi için son derece önemli bir yapıdır ve yırtıklar genellikle spor aktiviteleri, ani dönme hareketleri veya yaşlanma süreciyle ortaya çıkar. Bu yırtıkların belirtileri arasında dizde ağrı, şişlik ve kilitlenme hissi bulunur. Teşhis genellikle fizik muayene ve görüntüleme testleri ile konulur.
Tedavi seçenekleri arasında cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemler bulunur. Artroskopik menisektomi gibi temizlik ameliyatları veya tamir ameliyatları gibi prosedürler, hastanın durumuna göre değerlendirilir ve uygun görülür. Op. Dr. Utku Erdem Özer, hasta odaklı yaklaşımıyla, menisküs yırtıklarının etkili ve kişiye özel bir tedavi ile yönetilmesinde lider bir rol oynamaktadır.
İçindekiler
Menisküs Nedir ve Diz Eklemi için Önemi
Menisküs dokusu, her diz eklemimizde bir tane dizin iç tarafında bir tane de dizin dış tarafında olmak üzere toplamda bir dizimizde iki tane olarak bulunan, kulak kepçesi sertliğinde olan, kıkırdağımsı bir dokudur.
En önemli fonksiyonu, dizin üst kısmını oluşturan kemik (femur) ile dizin alt kısmını oluşturan kemik (tibia) arasında bulunarak, bu kemiklerin yüzeylerini oluşturan eşsiz kıkırdak kaplamanın zarar görmesini engellemektir. Peki menisküslerimiz bunu nasıl yaparlar? İki şekilde yapar:
Menisküsün en önemli işlevi diz eklemi boyunca yük paylaşımıdır. Menisküs, femur ve tibia arasında bulunarak iki kemik arasındaki temas alanını arttırarak, yüklerin eklemin belli bir bölümünde toplanmaktansa tüm ekleme eşit şekilde dağıtıp, yük stresini paylaştırır.
İkinci olarak diz eklemini oluşturan kemiklerdeki femur ve tibia üzerindeki eklem kıkırdağında temas stresini azaltır.
Menisküsün ikincil önemli fonksiyonu: eklem uyumunu arttırıp, eklemin stabilitesini sağlayarak diz eklemi bağlarına binen yükü ve stresi azaltır. Ayrıca eklemin yüzeylerindeki kayganlaşmaya yardımcı olur. Bir ortopedistin en sık gördüğü yaralanma menisküs yırtığıdır. Akut menisküs yırtıkları oldukça sıktır, yaklaşık olarak her 100 bin kişiden 60 kişi her yıl menüsküslerinden birini yırtar. Dünyada menisküs yırtığı ameliyatlarından biri olan; dikilmesi imkansız olan menisküs yırtığının temizlenmesi ameliyatı yani artroskopik menisektomi ortopedi pratiğinde en sık yapılan ameliyattır.
Menisküs Yırtıkları Nasıl Olur?
Gençlerde ve aktif bireylerde çoğu menisküs yırtığı ani durmalar, ani durup diz ekleminin dönme hareketine zorlamada ya da birden yön değiştirirken olur. Orta ve ileri yaşlarda ise çömelme esnasında ya da düşme sonucu olur.
Menisküs Yırtığı Belirtileri Nelerdir?
Ağrı:
Diz eklemi çizgisi boyunca, yırtığın yerine göre, dizin önünde, yanında ve arkasında olabilir. Ağrı çoğu zaman çömelirken (squat) artar.
Şişlik:
Akut menisküs yaralanması başına gelen hastaların büyük bir kısmında diz ekleminde şişlik (effüzyon) gelişir. Ön çapraz bağ yaralanmalarında diz ekleminde şişlik daha hızlı olurken (birkaç saat içinde) menisküs yırtıklarında ise daha geç başlar
Takılma ve Kilitlenme gibi Mekanik Bulgular:
Flap tarzı yırtık, bazı kompleks yırtıklar ve kova sapı yırtığı gibi bazı menisküs yırtıkları büyük yırtıklardır, bu tür yırtıklarda yırtık menisküs parçaları, eklemde takılma ve kilitlenme gibi mekanik bulgular verir.
Mekanik bulgular hastanın günlük yaşamda ya da bir sportif faaliyet esnasında hissedebildiği gibi, muayene esnasında da benim yapacağım muayene esnasında bazı testlerde de oluşabilir.
Mekanik bulguların en önemli özelliği, ameliyat gereksinimidir. Mekanik bulgu var ise ameliyat dışı yöntemler ile çözüm aramak doğru bir yaklaşım olmayacaktır.
Menisküs Yırtığı Teşhisi Nasıl Konulur?
Hastadan alınan bilgiler ve diz muayenesi doğrultusunda, MR görüntüleme ile menisküs yırtığı tanısı konulur. Ancak MR’da görülen her menisküs yırtığı, hastanın ağrısını açıklamayabilir.
Örnek vermek gerekirse; hastanın diz kapağı altından gelen bir kıkırdak sorunundan kaynaklanan diz ağrısını, çekilen MR sonrası menüsküsünde yırtık görülürse, hastanın ağrısını yırtığı bağlamak ve hatta menisküs ameliyatı planlamak çok da doğru bir yaklaşım değildir. Muayene bulgusu menisküs yırtığına işaret edip, çekilen MR sonrası incelenen MR görüntülerinde yırtık var ise, yırtığa yönelik tedavi planlanır.
Menisküs Yırtıklarının Tedavisine Nasıl Karar Verilmelidir?
Menisküs yırtıklarının tedavisinin ana felsefesi, bulgu oluşturup oluşturmaması ile ilgilidir. Takılma ve kilitlenme gibi mekanik bulgu yoksa, hastada sadece yırtığa bağlı ağrı varsa öncelikli tedavi; günlük yaşam için gerekli olan aktiviteleri ve sportif aktiviteleri düzenleyip, hızlı bir şekilde fizyoterapiye başlamaktır.
Ayrıca bu süreçte ağrı kontrol altına alınmazsa; PRP ve PRGF gibi, hastanın kendi kanından elde edilen ve yırtığı iyileştirmeyi kolaylaştıran eklem içi enjeksiyonlar yapılabilir.
Hastanın mekanik bulgusu olmayıp, tek sorunu ağrı ise menisküs ameliyatına karar vermek için 4-6 ay ameliyat dışı yöntemler uygulanmalıdır. Şunu iyi biliyoruz ki çoğu menisküs yırtığının ağrısı zamanla geçmektedir. Ancak bazıları geçmez, 4-6 ay geçmesine rağmen hala ağrı devam ediyor ise ameliyat gerekebilir.
İkinci önemli husus ise yırtığın dikişler ile tamir edilip, dikilme şansı olup olmadığıdır. Eğer yırtığın tamir şansı var ise, bir an önce ameliyat kararı almak doğru olacaktır.
Çünkü başlangıçta tamir edilebilir yırtıklar, zamanla daha parçalı (kompleks yırtık) yırtığa dönerek, tamir imkansız hale gelir. Bu durumda elimizde tek bir ameliyat seçeneği kalıyor; yırtığın temizlenmesi yani artroskopik menisektomi.
Menisküs Yırtıklarının Tedavisinde Ne Tür Ameliyatlar Yapılır?
Menisküs ameliyatlarını basitçe ikiye ayırmak gerekir:
Menisküs yırtığının temizlik ameliyatı
Menisküs yırtığının dikişler ile tamir ameliyatları
Menisküs Yırtığının Temizlik Ameliyatı (Artroskopik Menisektomi)
Tamiri imkansız menisküs yırtıklarının ameliyatı, basitçe yırtığın temizlenmesi olarak adlandırılan; Artroskopik Menisektomi ameliyatıdır. Detaylı okumanız için bu linki tıklayabilirsiniz: Parsiyel Menisektomi
Ayrıca bu link ile de bu ameliyatın videosunu izleyebilirsiniz: https://www.youtube.com/watch?v=NIdSagzLxGg&t=1s
Bu ameliyatın özelliği ameliyattan birkaç saat sonra hastanın koltuk değneği kullanmadan, ameliyatlı tarafına yük verip, yürüyebilmesidir.
Menisküs Yırtıklarının Tamir Ameliyatları
Teknolojinin ilerlemesi ile dikiş tekniklerinin ve dikiş malzemelerinin geliştirilmesi sonucu günümüzde artan sayıda yırtık menisküsleri dikiş ile tamir edip iyileştirebiliyoruz. Menisküs dikiş tekniği birden fazla olup, hangi tekniğin uygulanmasına karar verirken yırtığın yeri ve yırtığın ne şekilde oluştuğu önemlidir. Menisküs yırtığı tamir ameliyatları:
İçeriden dışarıya atılan dikiş yöntemi: İçeriden Dışarıya (Inside - Out) Yöntemi ile Tamir
Dışarıdan içeriye atılan dikiş yöntemi: Dışarıdan İçeriye (Outside - In) Yöntem ile Tamir
Hepsi içeriden atılan dikiş yöntemi: All-Inside Yöntem ile Menisküs Tamiri
Kök yırtıklarının tamir yöntemi: Menisküs Kök Yırtıkları
